คณะวิทยาศาสตร์ มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ ประเทศไทย ได้เป็นเจ้าภาพจัดการแข่งขันวิทยาศาสตร์โอลิมปิกระหว่างประเทศ ระดับมัธยมศึกษาตอนต้น ครั้งที่ 20 ระหว่างวันที่ 1 – 10 ธันวาคม 2566 โดยได้รับความร่วมมือจากหลายภาคส่วนในประเทศ ได้แก่ มูลนิธิส่งเสริมโอลิมปิกวิชาการ และพัฒนามาตรฐานวิทยาศาสตร์ศึกษา ในพระอุปถัมภ์สมเด็จพระเจ้าพี่นางเธอ เจ้าฟ้ากัลยาณิวัฒนา กรมหลวงนราธิวาสราชนครินทร์ (มูลนิธิ สอวน.), สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี (สสวท.), ศูนย์บริหารงานการพัฒนาศักยภาพบุคคลเพื่อความเป็นเลิศ สำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน (สพฐ.), National Coordinator Olympiad Netherlands และ คณะวิทยาศาสตร์ มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ
โดยภายในงานได้รับเกียรติจากรองศาสตราจารย์ ดร.พินิติ รตะนานุกูล กรรมการและเลขาธิการ มูลนิธิส่งเสริมโอลิมปิกวิชาการ และพัฒนามาตรฐานวิทยาศาสตร์ศึกษา ในพระอุปถัมภ์สมเด็จพระเจ้าพี่นางเธอ เจ้าฟ้ากัลยาณิวัฒนา กรมหลวงนราธิวาสราชนครินทร์ เล่าถึงความเป็นมาของการจัดการแข่งขันโอลิมปิกวิชาการระดับมัธยมต้นว่า “เมื่อ 20 ปีก่อนได้มีกลุ่มนักวิชาการที่เล็งเห็นความสำคัญของการกระตุ้นให้นักเรียนมีความสนใจในด้าน วิทยาศาสตร์มากขึ้น คิดว่าน่าจะมีเวทีให้นักเรียนเหล่านี้ได้มาแสดงความสามารถในเชิงวิชาการ จึงได้จัดการแข่งขันวิทยาศาสตร์ในระดับมัธยมศึกษาตอนต้นในเวทีนานาชาติครั้งแรกที่ประเทศอินโดนีเชีย และในช่วงนั้นประเทศไทยก็ได้รับเชิญให้เข้าร่วมการแข่งขันด้วย ตั้งแต่ครั้งนั้นเราจึงได้ส่งทีมนักเรียนระดับมัธยมศึกษาตอนต้นไปแข่งขัน ซึ่งการที่มีเวทีลักษณะนี้ ถือเป็นการเปิดโอกาสให้นักเรียนที่มีความสนใจและอยากเรียนวิชาวิทยาศาสตร์ ได้มีแรงผลักดันที่จะสร้างศักยภาพของตนเองให้มากขึ้น เพื่อที่จะก้าวเข้าสู่เวทีการแข่งขันในระดับวิชาการในระดับนานาชาติต่อไป”
“ในครั้งนี้ที่ประเทศไทยรับเป็นเจ้าภาพจัดการแข่งขันวิทยาศาสตร์โอลิมปิกระหว่างประเทศ ระดับมัธยมศึกษาตอนต้น ครั้งที่ 20 ประจำปี พ.ศ. 2566 (20th International Junior Science Olympiad) เนื่องจากประเทศไทยเราได้มีส่วนร่วมในการส่งนักเรียนระดับชั้นมัธยมศึกษาตอนต้นไปร่วมแข่งขันมาตั้งแต่ครั้งแรกตลอด 20 ปีที่ผ่านมา และยังไม่เคยเป็นเจ้าภาพจัดการแข่งขัน และในปีนี้ พ.ศ. 2566 ถือเป็นการเฉลิมพระเกียรติเนื่องในวาระครบ 100 ปี วันประสูติสมเด็จพระเจ้าพี่นางเธอ เจ้าฟ้ากัลยาณิวัฒนา กรมหลวงนราธิวาสราชนครินทร์ และการที่ท่านได้รับการรับรองพระนามเป็นบุคคลสำคัญของโลกจากองค์การยูเนสโก และเป็นองค์ประธานมูลนิธิตอนจัดตั้งฯ ในปีพ.ศ. 2542 ทางมูลนิธิฯ จึงเล็งเห็นว่าน่าจะเป็นโอกาสอันดีที่ประเทศไทยยินดีจะรับโอกาสเป็นเจ้าภาพการแข่งขันวิทยาศาสตร์โอลิมปิกระหว่างประเทศ ระดับมัธยมศึกษาตอนต้น ครั้งที่ 20
สำหรับการคัดเลือกนักเรียนระดับชั้นมัธยมศึกษาตอนต้นตัวแทนประเทศไทย ทางมูลนิธิฯ และ สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี (สสวท.) ร่วมกันรับสมัคร ซึ่งในปีนี้มีนักเรียนทั่วประเทศประมาณ 10,500 คน ในรอบแรกหลังจากนั้นมีการสอบเพื่อคัดกรองเพื่อให้เหลือจำนวน 300 คน และจากนั้นมีการสอบคัดกรองอีกครั้งเพื่อให้เหลือ 30 คน และนำมาเตรียมความพร้อมโดยการเพิ่มทักษะความรู้ความสามารถเพื่อที่จะไปแข่งขันในระดับเวทีนานาชาติต่อไป และในขณะนี้อยู่ในขั้นตอนสุดท้ายที่กำลังคัดสรรหาตัวแทนประเทศไทย
ในด้านการเตรียมความพร้อมในการเป็นเจ้าภาพจัดการแข่งขันในครั้งนี้ ทางมูลนิธิฯและสสวท. มีการเตรียมการตั้งแต่ยื่นความจำนงที่จะเป็นเจ้าภาพมาในระยะเวลาหลายปี และเห็นว่าคณะวิทยาศาสตร์ มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ มีความพร้อมในหลายระดับทั้งบุคลากรที่จะมาจัดการแข่งขัน บุคลากรทางด้านวิชาการ และสถานที่ที่เหมาะสม เหมาะที่จะต้อนรับนักเรียนจากทั่วโลกและผู้ที่สนใจหรือเกี่ยวข้องได้ และทางมูลนิธิฯ กับมหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒได้จัดตั้งคณะทำงานหลากหลายส่วน โดยเฉพาะคณะกรรมการวิชาการที่จะทำหน้าที่ในการออกข้อสอบสำหรับการแข่งขันในครั้งนี้ เนื่องจากการแข่งขันในครั้งนี้เป็นการสอบในราย 3 วิชา คือ วิชาเคมี ชีววิทยา และฟิสิกส์ ในการแข่งขันจะประกอบไปด้วยภาคทฤษฎีและภาคภาคปฏิบัติ ซึ่งในด้านการปฏิบัติจะเป็นการประยุกต์นำทั้ง 3 วิชาเข้าด้วยกัน และมีการตรวจสอบความน่าเชื่อถือของข้อสอบ มาตรฐานของข้อสอบ จึงกล่าวได้ว่า ประเทศไทยมีความพร้อมแล้วที่จะเป็นเจ้าภาพจัดการแข่งขันในครั้งที่ 20 นี้ และมั่นใจว่าประเทศไทยจะสามารถจัดการแข่งขันได้อย่างดีที่สุด” รองศาสตราจารย์ ดร.พินิติ รตะนานุกูล กล่าวทิ้งท้าย
ทางด้านดร.อาทิตยา ปัญญา ผู้อำนวยการศูนย์บริหารงานการพัฒนาศักยภาพบุคคลเพื่อความเป็นเลิศ กล่าวถึงบทบาทของ กระทรวงศึกษาธิการ และ สำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน (สพฐ.) ในครั้งนี้ “กระทรวงศึกษาธิการเป็นหน่วยงานที่ส่งเสริมการจัดการศึกษา เพื่อพัฒนาทรัพยากรมนุษย์ โดยกำหนดนโยบายและแผนปฏิบัติการต่าง ๆ เพื่อรองรับการพัฒนาและการเปลี่ยนแปลงของโลกในศตวรรษที่ 21 ซึ่ง สำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน ได้นำนโยบายและแผนปฏิบัติการต่าง ๆ มาดำเนินการเพื่อพัฒนาโดยเฉพาะด้านขีดความสามารถในการแข่งขันของประเทศที่ยังอยู่ในระดับที่ต้องพัฒนาให้มีมาตรฐานเทียบเท่าระดับมาตรฐานสากล เพื่อความมั่นคงและยั่งยืน และเป็นที่ยอมรับในระดับสากล โดยเฉพาะด้านการจัดการศึกษาด้านวิทยาศาสตร์และคณิตศาสตร์ ที่ต้องพัฒนา เพื่อส่งเสริมให้นักเรียนมีความสามารถในการคิดวิเคราะห์เพื่อผลิตและพัฒนากำลังคนด้านวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีที่มีความสามารถในระดับสากล
สำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน ร่วมกับ มูลนิธิส่งเสริมโอลิมปิกวิชาการและพัฒนามาตรฐานวิทยาศาสตร์ศึกษา ในพระอุปถัมภ์สมเด็จพระเจ้าพี่นางเธอเจ้าฟ้ากัลยาณิวัฒนา กรมหลวงนราธิวาสราชนครินทร์ (สอวน.) สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี (สสวท.) และสถาบันอุดมศึกษา พัฒนาครูและนักเรียน โดยจัดตั้งศูนย์ สอวน. ค่าย 1 ในโรงเรียนที่มีศักยภาพ สังกัดสำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน เพื่อดำเนินการอบรมนักเรียนจากทั่วทุกภูมิภาค ให้มีโอกาสเข้ารับการพัฒนาศักยภาพให้มีมาตรฐานระดับสากล ปัจจุบันมีศูนย์ สอวน. ค่าย 1 ในโรงเรียนสังกัดสำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน วิชาฟิสิกส์ เคมี ชีววิทยา คณิตศาสตร์และคอมพิวเตอร์ จำนวน 128 โรงเรียน กระจายอยู่ทั่วทุกภูมิภาค ทั้งนี้คุณครูที่เข้ารับการพัฒนามาจากโรงเรียนทุกประเภทและทุกขนาด เพื่อโอกาสในการเข้าถึงความรู้ตามแนวทางหลักสูตรโอลิมปิกวิชาการ โดยการอบรมพัฒนาครูจะเน้นภาคทฤษฎีและภาคปฏิบัติอย่างเข้มข้น รวมทั้งการติดตามผลการนำความรู้ที่ได้รับการอบรมพัฒนาไปจัดการเรียนการสอนตามแนวทางของหลักสูตรโอลิมปิกวิชาการได้อย่างถูกต้องตามหลักการผลจากการจัดการเรียนการสอนตามหลักสูตรโอลิมปิกวิชาการ พบว่า มีนักเรียนสอบผ่านเข้าค่าย 1 สอวน. จากทั่วทุกภูมิภาค ทุกขนาด โดยเฉพาะโรงเรียนที่อยู่ในพื้นที่ชายขอบและถิ่นทุรกันดารก็สามารถพัฒนามาตรฐานโดยผ่านการคัดเลือกเข้าค่าย 1 ได้มากขึ้นทุก ๆ ปี ซึ่งสอดคล้องกับนโยบายด้านการลดความเหลื่อมล้ำในด้านการจัดการศึกษา
และในปี พ.ศ. 2565 มีนักเรียนในสังกัดสำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน ที่ได้รับคัดเลือกเป็นผู้แทนประเทศไทยไปแข่งขันโอลิมปิกวิชาการระหว่างประเทศ ในวิชาต่าง ๆ จำนวนทั้งสิ้น 31 คน โดยทุกคน ได้รับรางวัล ดังนี้ รางวัลเหรียญทอง จำนวน 6 คน รางวัลเหรียญเงิน จำนวน 11 คน รางวัลเหรียญทองแดง จำนวน 7 คนเกียรติคุณประกาศ จำนวน 6 คน และรางวัลพิเศษ จำนวน 1 คน (Poster Awards) การดูแลนักเรียนที่เข้าร่วมการแข่งขันวิทยาศาสตร์โอลิมปิกระหว่างประเทศระดับมัธยมศึกษาตอนต้น ครั้งที่ 20 ประจำปี พ.ศ. 2566 สำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน ร่วมกับ มูลนิธิส่งเสริมโอลิมปิกวิชาการและ พัฒนามาตรฐานวิทยาศาสตร์ศึกษา ในพระอุปถัมภ์สมเด็จพระเจ้าพี่นางเธอ เจ้าฟ้ากัลยาณิวัฒนา กรมหลวงนราธิวาสราชนครินทร์ (สอวน.) และสถาบันอุดมศึกษา ดูแลนักเรียนที่ผ่านการคัดเลือกเข้าค่าย โดยการให้การสนับสนุนงบประมาณด้านอาหารและที่พักรวมทั้งการดูแลนักเรียนที่อยู่ในค่ายเน้นการพัฒนาในทุกมิติรวมทั้งด้านความปลอดภัยโดยอำนวยความสะดวกในด้านต่างๆ ให้นักเรียนสามารถเรียนรู้ทั้งภาคทฤษฎีและปฏิบัติการเติมเต็มประสบการณ์ด้านต่าง ๆ ให้นักเรียนแต่ละคนได้พัฒนาเต็มศักยภาพ รวมทั้งการใช้ชีวิตร่วมกับผู้อื่นอย่างมีความสุข มุ่งเน้นคุณธรรมและจริยธรรมสำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน ยังคงมุ่งมั่นพัฒนานักเรียนและครูทั่วทุกภูมิภาค เพื่อยกระดับมาตรฐานการจัดการศึกษาด้านคณิตศาสตร์และวิทยาศาสตร์ให้เทียบเท่ามาตรฐานสากล เพื่อเพิ่มขีดความสามารถในการแข่งขันของประเทศและลดความเหลื่อมล้ำในการจัดการศึกษาให้แก่เด็กที่อยู่ในภูมิภาคที่มีความแตกต่างกัน”
ศาสตราจารย์ ดร.ปรินทร์ ชัยวิสุทธางกูร คณบดีคณะวิทยาศาสตร์ มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ ได้กล่าวถึงความพร้อมของสถานที่ในการจัดการแข่งขันฯ ว่า “มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ มีความพร้อมในการต้อนรับผู้เข้าร่วมแข่งขันจากทั้ง 55 ประเทศ โดยแต่ละประเทศส่งนักเรียนเข้าร่วมการแข่งขัน 6 คน รวมทั้งมีครูผู้คุมทีมประเทศละ 3 คน รวมเป็น 9 คนจากแต่ละประเทศ และในเบื้องต้นข้อสอบปฏิบัติการ ทางคณาจารย์ของคณะวิทยาศาสตร์มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ ถือเป็นผู้ออกข้อสอบหลัก ตอนนี้ได้ทำการออกข้อสอบไปถึง 80% แล้ว ทั้งนี้เพื่อให้มั่นใจว่า ข้อสอบมีมาตรฐานในระดับนานาชาติ และในเรื่องของห้องปฏิบัติการตอนนี้มีการเตรียมความพร้อมโดยทำการปรับปรุงห้อง lab ให้มีมาตรฐานในระดับนานาชาติ ได้รับการสนับสนุนจากท่านอธิการบดี มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ รศ.ดร.สมชาย สันติวัฒนกุล รวมทั้งท่านรองอธิการบดีอีกหลายท่านที่ได้ร่วมผลักดันสนับสนุนจนกระทั่งได้ห้องปฏิบัติการที่มีความพร้อมในการจัดการแข่งขัน เพื่อให้มีความพร้อมที่จะจัดการแข่งขัน แต่ในส่วนของข้อสอบบรรยายนอกจากทางมหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒที่เป็นผู้ออกข้อสอบแล้ว ยังได้รับความอนุเคราะห์จากมหาวิทยาลัยมหิดล และจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัยในการร่วมกันออกข้อสอบ มีความพร้อมได้ถึง 80% แล้วเช่นเดียวกัน และนี่คือความพร้อมทางฝั่งของการเป็นเจ้าภาพจัดการแข่งขันฯ ในครั้งนี้”
และสุดท้ายนี้ได้รับเกียรติจาก President IJSO E. H.M.H. Emiel de Klejin National Coordinator Olympiad Netherlands ที่ได้มากล่าวถึงบทบาทของ ijso และความร่วมมือกับประเทศไทยในครั้งนี้ว่า “ประเทศไทยเริ่มเข้าร่วมการแข่งขันโอลิมปิกนานาชาติตั้งแต่ปี ค.ศ.1989 โดยในการแข่งขันคณิตศาสตร์โอลิมปิก และปัจจุบันเข้าร่วมทั้งหมด 9 โอลิมปิก และยังได้เป็นเจ้าภาพโอลิมปิกนานาชาติแล้วถึง 9 ครั้ง ตั้งแต่การเริ่มต้น IJSO ในปี 2004 ที่ประเทศอินโดนีเซีย ซึ่งประเทศไทยก็ได้เข้าร่วม IJSO มาทุกครั้ง IJSO เป็นการแข่งขันทางวิชาการโดยมีการบูรณาการการสอบทางด้านชีววิทยา เคมี และฟิสิกส์ ทั้งทางด้านทฤษฎีและปฏิบัติการ โดยข้อสอบได้มีการออกแบบมาเพื่อวัดความเข้าใจทางด้านแนวคิด ต่าง ๆ และความสามารถในการประยุกต์ใช้แนวความคิดต่างๆ ต่อสถานการณ์ที่ได้กำหนดไว้ในโจทย์ข้อสอบทฤษฎีเป็นการทำงานแบบเดี่ยว แต่ข้อสอบปฏิบัติการเป็นการทำงานแบบเป็นทีม ความรู้ย่อมสำคัญในวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี แต่ความสามารถในการทำงานร่วมกับผู้อื่นในทีมหลากหลายสาขาวิชาก็สำคัญเช่นกัน โดยทักษะทั้ง 2 ด้านมีบทบาทที่สำคัญในการแข่งขัน IJSO ทำให้การแข่งนั้นนี้มีความพิเศษเมื่อเทียบกับการแข่งขันอื่น ๆ เพราะการแก้ปัญหา การคิดวิเคราะห์ การทำงานเป็นทีม และการทดลองทางวิทยาศาสตร์คือหลักในการแข่งขันทางวิชาการนี้ อีกวัตถุประสงค์ของ IJSO ซึ่งมีความสำคัญไม่แพ้กับวัตถุประสงค์ด้านวิชาการ ก็คือการสนับสนุนให้เยาวชนได้เรียนรู้เกี่ยวกับวัฒนธรรมที่หลากหลาย เพิ่มปฏิสัมพันธ์ระหว่างนักเรียนทั่วโลก ให้มีเพื่อนจากต่างประเทศตั้งแต่ยังอายุน้อย มีบทบาทความสำคัญทั้งในสังคมวิทยาศาสตร์และการพัฒนาส่วนตัว อีกทั้งยังมีศักยภาพในการนำไปสู่สันติภาพของโลกและการเข้าใจกันและกัน
วัตถุประสงค์ 2 อย่างนี้ ทำให้งาน IJSO เป็นเหตุการณ์ความเปลี่ยนแปลงในชีวิตสำหรับผู้เข้าร่วมการแข่งขันแบบนี้ โดยมีความร่วมมือกันข้ามขอบเขตประเทศ ช่วยส่งเสริมผู้ที่มีความสามารถพิเศษ ซึ่งเป็นสิ่งที่เราต้องการอย่างยิ่งในโลกปัจจุบัน
ทั้งนี้ ทุกท่านสามารถติดตามข่าวสารการจัดการแข่งขันวิทยาศาสตร์โอลิมปิกระหว่างประเทศ ระดับมัธยมศึกษาตอนต้น ครั้งที่ 20 ประจำปี พ.ศ. 2566 พร้อมร่วมส่งกำลังใจให้กับนักเรียนระดับชั้นมัธยมศึกษาตอนต้นตัวแทนประเทศไทยได้ที่เฟซบุ๊ก คณะวิทยาศาสตร์ มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ
