การประชุมผู้นำความร่วมมือเขตเศรษฐกิจภูมิภาคเอเชียแปซิฟิกหรือ APEC ที่ประเทศไทยเป็นเจ้าภาพจัดขึ้นได้สิ้นสุดการประชุมเมื่อวันที่ 19 พฤศจิกายน นายจางจงโหมว (มอร์ริส จาง) ผู้แทนไชนีสไทเปได้เข้าร่วมการประชุมและแสดงทัศนะและจุดยืนของไต้หวัน บรรลุภารกิจโดยสมบูรณ์
ในการประชุมผู้สื่อข่าวนานาประเทศที่กรุงเทพเมื่อค่ำวันที่ 19 นายจางจงโหมวได้แถลงถึงผลการประชุมผู้นำครั้งนี้พร้อมกับตอบข้อซักถามของผู้สื่อข่าวด้วย
นายจางจงโหมวกล่าวว่า รู้สึกยินดีอย่างยิ่งที่ได้พบปะกับเพื่อนๆ สื่อมวลชนจำนวนมากครั้งนี้ ตัวท่านเองได้รับมอบหมายจากประธานาธิบดี ไช่อิงเหวิน เดินทางถึงประเทศไทยเมื่อวันที่ 17 พฤศจิกายนเพื่อร่วมการประชุม และกำลังจะเดินทางกลับในวันที่ 20 รู้สึกเป็นเกียรติที่ได้เข้าร่วมการประชุมผู้นำเอเปคครั้งนี้และได้มีโอกาสพบปะกับผู้นำประเทศสมาชิกต่างๆ และประสบผลเป็นอย่างดี
ผู้สื่อข่าวได้ถามถึงการพบปะกับนางกมลา แฮริส (Kamala Haris) รองประธานาธิบดีสหรัฐอเมริกา ทั้งสองฝ่ายได้พูดคุยอะไรบ้าง นายจางกล่าวว่า ท่านได้พบปะกับรองประธานาธิบดีแฮริสด้วยบรรยากาศอันดี ซึ่งความจริงได้พบกันเมื่อวานนี้แล้ว ขณะนั้นทักทายกันเท่านั้นและการประชุมทวิภาคีได้จัดขึ้นในวันเดียวกัน ได้ถ่ายภาพร่วมกันด้วย โดยรองประธานาธิบดีแฮริสให้ความสนใจเป็นพิเศษกับไมโครชิป และกล่าวว่ายินดีต้อนรับให้บริษัทไต้หวันเซมิคอนดักเตอร์เมนูแฟคเจอริงจำกัด (มหาชน) ไปตั้งโรงงานที่รัฐอริโซนา
ผู้แทนจางยังระบุอีกว่า ทางบริษัทได้เรียนเชิญรัฐมนตรีกระทรวงพาณิชย์ของสหรัฐอเมริกาเข้าร่วมพิธีเปิดโรงงานที่อริโซนาในวันที่ 6 ธันวาคมศกนี้ด้วย และยังได้เชื้อเชิญกลุ่มธุรกิจที่เกี่ยวข้องทางธุรกิจกับบริษัทไต้หวันเซมิคอนดักเตอร์เมนูแฟกเจอริ่งเข้าร่วมงาน ซึ่งเรียกกันว่า TSMC Ground Alliance และผู้อำนวยทรัพย์สินทางปัญญาฝ่ายที่สามตลอดจนบริษัทซับพลายเออร์ต่างๆ นอกจากนี้รองประธานาธิบดีแฮริสได้กล่าวว่ายินดีอย่างยิ่งที่ได้พบกันในครั้งนี้ และยืนยันความตั้งใจของสหรัฐอเมริกาในการสนับสนุนไต้หวัน
ผู้สื่อข่าวถามว่าผู้แทนจางได้มีโอกาสทักทายกับประธานาธิบดีสีจิ้นผิงหรือไม่ และในการประชุมผู้นำได้มีโอกาสแลกเปลี่ยนกันหรือไม่ ผู้แทนจางชี้แจงว่าท่านกับประธานาธิบดีสีจิ้นผิงมีโอกาสสัมผัสกันจริง โดยเมื่อวันก่อนขณะประธานาธิบดีสีไปพักผ่อนในห้องรับรอง ทั้งสองฝ่ายได้ทักทายกัน ท่านได้กล่าวแสดงความยินดีต่อประธานาธิบดีสีจิ้นผิงที่ประสบความสำเร็จในการประชุมสมัชชาสมัยที่ 20 ประธานาธิบดีสีก็กล่าวรำลึกถึงเมื่อครั้งได้พบกันที่ปาปัวนิวกินีเมื่อ 4 ปีก่อน ท่านได้สนทนากับประธานาธิบดีสีว่า ปีที่แล้วตัวท่านเองได้รับการผ่าตัดกระดูกสะโพก ประธานาธิบดีสีบอกว่าดูแล้วท่านสดชื่นดี “มีการพูดคุยเช่นนี้” “ต่างฝ่ายมีความยินดีและเป็นการพูดคุยที่เปี่ยมด้วยมารยาท”
ผู้สื่อข่าวถามว่า การประชุมผู้นำครั้งนี้มีผลก้าวหน้ากว่าการประชุมเมื่อปีค.ศ.2018 หรือไม่ ผู้แทนจางให้ความเห็นว่าคงยากที่จะนำมาเปรียบเทียบกัน การประชุมครั้งนี้ได้พบปะกับบุคคลต่างๆ มากกว่าในปี 2018 ผู้นำและผู้แทน 21 ประเทศที่เข้าร่วมการประชุมครั้งนี้ได้มีโอกาสพบปะและสนทนากันกว่ากึ่งหนึ่ง ซึ่งในส่วนนี้มากกว่าเมื่อครั้งการประชุมในปี 2018
เกี่ยวกับคำถามผู้สื่อข่าวต่อทัศนะต่อแถลงการณ์ผู้นำเอเปคในครั้งนี้ซึ่งเป็นเอกฉันท์ ผู้แทนจางชี้แจงว่าการที่ผู้นำที่เข้าร่วมการประชุมทุกเขตเศรษฐกิจสามารถเห็นพ้องกันในแถลงการณ์ เป็นหนึ่งความสำเร็จที่ยิ่งใหญ่ของการประชุม APEC ครั้งนี้
คำถามที่ว่าการได้พบปะกับผู้นำประเทศต่างๆ ในการประชุมครั้งนี้สำหรับไต้หวันแล้วมีผลในการลดความตึงเครียดของสถานการณ์และการแข่งขันหรือไม่ ท่านจางตอบว่าผู้นำจำนวนมากเข้าร่วมการประชุมครั้งนี้ ต่างแสดงความคาดหวังเป็นอันมากต่อสันติภาพและความมั่นคงของภูมิภาค
ส่วนกรณีที่ท่านผู้แทนจางเคยกล่าวว่าการตั้งโรงงานในสหรัฐอเมริกาต้องใช้เงินทุนค่อนข้างสูง ผู้สื่อข่าวถามว่ามีทัศนะอย่างไรต่อความท้าทายในการขยายโรงงานในรัฐอริโซนา ผู้แทนจางกล่าวว่าท่านยังคงเห็นว่าต้นทุนในสหรัฐสูงกว่าในไต้หวัน ตามประสบการณ์น่าจะสูงกว่า 50% เป็นอย่างน้อย แต่ไม่เป็นอุปสรรคต่อการย้ายฐานการผลิตของบริษัทไต้หวันเซมิคอนดักเตอร์แมนูแฟคเจอริงไปสหรัฐฯ เพราะความจริงนี่เป็นเพียงส่วนเล็กๆ ของบริษัทฯเท่านั้น เทคนิคการผลิตของเราที่ย้ายฐานไปสหรัฐอเมริกา ไม่ว่าจะเปรียบเทียบกับบริษัทใดในสหรัฐฯ ก็ตาม ยังคงเป็นเทคนิคการผลิตที่ก้าวหน้าที่สุด ซึ่งนี่มีความสำคัญและเป็นที่ต้องการอย่างยิ่งยวดของสหรัฐอเมริกา
ผู้สื่อข่าวถามถึงความคิดเห็นที่มีต่อการเป็นเจ้าภาพการประชุม APEC ของรัฐบาลไทย ผู้แทนจางกล่าวว่า ท่านมีความประทับใจอย่างลึกซึ้งต่อการประชุม APEC ในไทยครั้งนี้ และขอขอบคุณฝ่ายไทยที่ให้การต้อนรับอย่างอบอุ่น
เกี่ยวกับคำถามของผู้สื่อข่าวที่ระบุว่ามีการแลกเปลี่ยนข้อคิดเห็น เจาะจงกรณีสันติภาพน่านน้ำไต้หวันหรือไม่ ผู้แทนจางชี้แจงว่าแม้ท่านเองจะไม่ได้เอ่ยถึงปัญหานี้เป็นพิเศษ แต่มีผู้นำหลายประเทศที่แสดงความคาดหวังต่อสันติภาพและความมั่นคงของภูมิภาคนี้ ท่านเห็นว่าข้อนี้น่าจะไม่มีปัญหา
มีผู้สื่อข่าวถามว่าขณะท่านมีการแลกเปลี่ยนกับประธานาธิบดีสีจิ้นผิง ได้มีการเสนอความห่วงใยต่อความมั่นคงของน่านน้ำไต้หวันหรือส่งผ่านข้อมูลที่ประธานาธิบดีไช่อิงเหวินต้องการสื่อสารหรือไม่ ผู้แทนจางกล่าวว่า นี่เป็นปัญหาที่ต้องแยกคนละส่วน อันดับแรกท่านได้ทักทายประธานาธิบดีสีจิ้นผิงและแลกเปลี่ยนกันดังที่กล่าวไปแล้วข้างต้น ไม่ได้พูดถึงอื่นใดนอกเหนือจากนี้ ส่วนคำถามที่สองไม่ได้เกี่ยวข้องกับการนี้ ข่าวสารที่ประธานาธิบดีไช่ต้องการสื่อสารท่านได้ถ่ายทอดไปแล้ว โดยในปาฐกถาทั้งสองบทที่แถลงต่อที่ประชุม ท่านได้สื่อสารข้อมูลของประธานาธิบดีไช่ครบถ้วนแล้ว
ต่อกรณีบริษัทไต้หวันเซมิคอนดักเตอร์แมนูแฟกเจอริ่งจำกัด มีโครงการจะร่วมมือกับประเทศในภูมิภาคเอเชียอาคเนย์หรือสมาชิกเอเปคหรือไม่ ผู้แทนจางชี้แจงว่า ทางบริษัทฯ ได้พิจารณาหลายแห่ง และความจริงการที่บริษัทฯ ไปตั้งโรงงานที่อริโซนาสหรัฐอเมริกาก็เป็นสมาชิก APEC อยู่แล้ว บริษัทฯ เคยไปตั้งโรงงานที่ญี่ปุ่น ญี่ปุ่นก็เป็นสมาชิก APEC เช่นกัน แน่นอนที่ทางบริษัทฯ ยังคงพิจารณาที่อื่นๆ ด้วย แต่ขณะนี้ยังไม่ขอลงในรายละเอียด
ผู้สื่อข่าวถามว่าขณะผู้แทนจางเจรจากับนายกรัฐมนตรีฟูมิโอะ คิชิดะของญี่ปุ่นในกรณีไต้หวันสมัครเข้า CPTPP นั้น มีความคาดหวังอย่างไรต่อญี่ปุ่นหรือไม่ ผู้แทนจางตอบว่าการจะเข้าร่วม CPTPP ต้องให้สมาชิกทุกประเทศที่มีอยู่ขณะนี้เห็นชอบด้วย แน่นอนที่เราหวังว่าสมาชิกทุกประเทศจะเห็นชอบให้ไต้หวันเข้าร่วมกับ CPTPP เนื่องจากต้องเป็นความเห็นพ้องต้องกันของมวลสมาชิก ดังนั้นท่านย่อมหวังว่าสมาชิกทุกประเทศจะตกลงเห็นชอบด้วย
ผู้สื่อข่าวถามว่าหากผลประโยชน์ชาติของสหรัฐอเมริกาไปตรงหรือขัดกับผลประโยชน์ไต้หวันหรือผลประโยชน์ของธุรกิจไต้หวัน ไต้หวันหรือธุรกิจไต้หวันจะจัดการอย่างไร ผู้แทนจางกล่าวว่าปัญหานี้ควรให้รัฐบาลไต้หวันเป็นผู้ตอบ เบื้องหลังปัญหานี้มีสมมติฐานมากมาย ท่านมีความเห็นว่า ในเวทีนานาชาติ ผลประโยชน์ร่วมกัน เป็นปัจจัยหนึ่งที่สำคัญที่สุดในการพิจารณาโดยไม่ใช่เป็นเพียงภาษาร่วมกันหรือวัฒนธรรมร่วมกันเท่านั้น ถ้าผลประโยชน์ของสองประเทศขัดกัน ย่อมควรให้รัฐบาลเป็นผู้ตัดสิน ท่านเพียงเป็นผู้แทน APEC ไม่สามารถให้คำตอบคำถามนี้ได้
กับกรณีนายกรัฐมนตรีฟูมิโอะ คิชิดะแห่งญี่ปุ่นยกย่องความร่วมมือด้านเซมิคอนดักเตอร์ระหว่างบริษัทไต้หวันเซมิคอนดักเตอร์แมนูแฟกเจอริ่งจำกัดกับญี่ปุ่น และหวังว่าจะมีความร่วมมือกับธุรกิจเซมิคอนดักเตอร์ของไต้หวันอีกขั้นหนึ่งนั้น ผู้แทนจางกล่าวว่าท่านเชื่อว่านายกฟูมิโอะ คิชิดะพอใจกับความร่วมมือของบริษัทฯ กับญี่ปุ่น ความร่วมมือของบริษัทฯ กับญี่ปุ่นไม่เพียงเป็นการตั้งโรงงาน ยังมีความร่วมมือด้านวิจัยและพัฒนาเทคโนโลยีด้วย ความจริงนายกฟูมิโอะ คิชิดะแสดงความพอใจกับท่านด้วยตัวเองแล้ว และชื่นชมในความร่วมมือระหว่างบริษัทฯ กับญี่ปุ่น
การประชุมผู้สื่อข่าวครั้งนี้ ผู้ร่วมการประชุมประกอบด้วยนายเติ้งเจิ้นจง รัฐมนตรีประจำสภาบริหารนายก่งหมิงซวิน รัฐมนตรีประจำสภาบริหารและประธานคณะกรรมการพัฒนาแห่งชาติ นายสวีซือเจี่ยนรองเลขาธิการสภาความมั่นคงแห่งชาติ นายอู๋ซั่งเหนียน อธิบดีกรมองค์กรและเจ้าหน้าที่อาวุโสเอเปคกระทรวงการต่างประเทศของไต้หวัน และนายจวงซั่วฮั่นผู้อำนวยการใหญ่สำนักงานเศรษฐกิจและวัฒนธรรมไทเปประจำประเทศไทย
